12 listopada nie dla służby zdrowia – kilka słów o narodowym dniu wolnym
Ustawa o święcie 12tego listopada z okazji 11tego listopada to jeden z najbardziej chaotycznych aktów prawnych ostatniego czasu. Projektowana na kolanie, poprawiana przez senat, w dniu pisania niniejszego artykułu jeszcze nie uchwalona, ale już opatrzona deklaracją podpisu Prezydenta. Wprowadza zamieszanie we wszystkich sektorach gospodarki, spędza sen z powiek pracodawców, powodując silny zamęt w służbie zdrowia.
Z czego wynikają problemy?
Zgodnie z art. 1 ustawy (uwzględniono poprawkę senatu): „Dzień 12 listopada 2018 r. jest Świętem Narodowym z okazji Setnej Rocznicy Odzyskania Niepodległości Rzeczypospolitej Polskiej”. Początkowo brak w niej było jakichkolwiek odniesień do podmiotów udzielających świadczeń zdrowotnych. Zapisy takie pojawiły się w wyniku dokonania odkrycia, że służba zdrowia, zwłaszcza ta finansowana ze środków publicznych, planuje udzielanie świadczeń zdrowotnych z ogromnym wyprzedzeniem.
Do ustawy wprowadzono zatem zapis brzmiący następująco:
„Świadczenia opieki zdrowotnej w szpitalach i świadczenia opieki zdrowotnej w ambulatoryjnej opiece zdrowotnej udzielane na podstawie ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz. U. z 2018 r. poz. 1510, z późn. zm.1) ), które mają być udzielone w dniu 12 listopada 2018 r. w godzinach ich udzielania przez świadczeniodawcę, który zawarł umowę o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej, są udzielane w dniu 12 listopada 2018 r. według zaplanowanej na ten dzień kolejności zgłoszenia.”
W szerokiej dyskusji (również tej, która odbywa się w studiach najpopularniejszych telewizji) podkreśla się, że „tego dnia publiczne placówki służby zdrowia pracują normalnie”. Niestety stwierdzenie takie nie jest do końca prawdziwe.
Kontrakty NFZ muszą być realizowane
Ustawa nie rozróżnia pracujących placówek wg ich publicznego lub prywatnego charakteru. Wyraźnie wskazano natomiast, że udzielane mają być świadczenia realizowane na podstawie o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych. Co to oznacza? To, że wszystkie placówki realizujące kontrakt na świadczenia finansowane przez NFZ, muszą udzielać tych świadczeń według zaplanowanego na ten dzień grafiku.
Problem pojawia się jednak przy próbie analizy przepisu pod kątem rodzaju świadczeń, jakie musza być tego dnia planowo realizowane. Ustawa o działalności leczniczej (art. 12 udl) przewiduje:
– świadczenia szpitalne,
– stacjonarne i całodobowe świadczenia inne niż szpitalne (tutaj przewiduje się: zakłady pielęgnacyjno-opiekuńcze, zakłady opiekuńczo-lecznicze, zakłady rehabilitacji leczniczej, hospicja),
– ambulatoryjne świadczenia zdrowotne (świadczenia udzielane w przychodni, poradni, ośrodku zdrowia, etc). W zakres świadczeń ambulatoryjnych wchodzi podstawowa i specjalistyczna opieka zdrowotna (art. 10 udl).
Uważny czytelnik spostrzeże, że w ustawie brak jest „świadczeń udzielanych w szpitalach”, co powoduje chaos interpretacyjny i powoduje niepewność co do intencji ustawodawcy. Wydaje się jednak, że ustawodawca próbował „wcelować” w świadczenia szpitalne, jedynie zabrakło mu odpowiedniego rozeznania w obowiązujących już przepisach.
Do czego prowadzi powyższa interpretacja?
Kto powinien, a kto może udzielać świadczeń w dniu 12 listopada?
Z zestawienia przepisów ustawy o ogólnarodowym „kacowym” z przepisami regulującymi działanie sektora medycznego wynika, że w tym dniu działać powinny wszystkie placówki realizujące kontrakty NFZ na świadczenia szpitalne oraz ambulatoryjną opiekę zdrowotną (podstawowa opieka zdrowotna – „lekarz pierwszego kontaktu” i ambulatoryjna opieka specjalistyczna). W tzw. trybie dyżurowym działają natomiast placówki udzielające w ramach NFZ świadczeń innych niż szpitalne.
Pamiętać dodatkowo należy, że przepisy Kodeksu pracy przewidują (poza służbą zdrowia) kategorie pracodawców, którzy pomimo dnia wolnego lub święta wykonują swoje świadczenia lub usługi. Katalog taki wynika z art. 151[10] KP. Zgodnie z tym przepisem praca w niedziele i święta jest dozwolona między innymi: w transporcie i w komunikacji; przy pilnowaniu mienia lub ochronie osób; przy wykonywaniu prac koniecznych ze względu na ich użyteczność społeczną i codzienne potrzeby ludności, w szczególności w:
– zakładach świadczących usługi dla ludności,
– gastronomii,
– zakładach hotelarskich,
– jednostkach gospodarki komunalnej,
– zakładach prowadzących działalność w zakresie kultury, oświaty, turystyki i wypoczynku;
Pracownicy zatrudni w w/w sektorach, który będą tego dnia świadczyć pracę, mają prawo do innego dnia wolnego od pracy, w ciągu przyjętego okresu rozliczeniowego, a jeżeli nie jest to możliwe – do dodatku do wynagrodzenia w wysokości 100%.
