Żaden przepis nie zabrania udzielania informacji o pacjencie nieprzytomnym osobie uprawnionej przez telefon, wymaga to jednak pewnej ostrożności w postępowaniu i znajomości wyjątków od obowiązku zachowania tajemnicy zawodowej.

Jednym z takich wyjątków jest sytuacja, gdy pacjent jest nieprzytomny, wtedy lekarz udziela osobie bliskiej informacji o stanie zdrowia pacjenta, rozpoznaniu, proponowanych oraz możliwych metodach diagnostycznych, leczniczych, dających się przewidzieć następstwach ich zastosowania albo zaniechania, wynikach leczenia oraz rokowaniu. Tak stanowi art. 31 ust. 6 ustawy z dn. 05.12.1996r. o zawodach lekarza i lekarza dentysty.

osoba bliska

Samo pojęcie osoby bliskiej zostało określone w art. 3 ust. 1 pkt 2 ustawy z dn. 06.11.2008 r. o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta – obejmuje różne kategorie osób i różne więzi z pacjentem – osobą bliską jest bowiem:

1. małżonek,
2. krewny do II stopnia w linii prostej i bocznej (np. dziadek, matka, córka, brat, wnuk)
3. powinowaty do II stopnia w linii prostej (np. teść, pasierbica)
4. przedstawiciel ustawowy (np. rodzic małoletniego, opiekun osoby całkowicie ubezwłasnowolnionej),
5. osoba pozostająca we wspólnym pożyciu z pacjentem (np. konkubina, partner życiowy)
6. osoba wskazana przez pacjenta.

weryfikacja rozmówcy

W sytuacji, gdy do szpitala dzwoni inna osoba i usiłuje dowiedzieć się czegoś o stanie pacjenta nieprzytomnego, należały przed udzieleniem jakichkolwiek informacji postarać się zweryfikować, czy osoba która dzwoni i zadaje pytania, jest którąś z ww. osób bliskich. Przepisy nie wskazują, jak potwierdzić, czy dana osoba jest osobą bliską w rozumieniu powyższego przepisu.

W praktyce podczas rozmowy telefonicznej potwierdzenie ww. statusu będzie odbywać się na podstawie oświadczenia takiej osoby – należy w pierwszej kolejności zadać pytanie, kim dokładnie taka osoba jest dla pacjenta – nie wystarczy ogólna odpowiedź, że dzwoniący jest członkiem rodziny, krewnym, czy kuzynem. Konieczne jest dopytanie, czy taka osoba jest małżonkiem, osobą pozostającą z nieprzytomnym pacjentem we wspólnym pożyciu, czy też którymś z ww. bliskich krewnych lub powinowatych.

Warto także zadać tzw. pytania kontrolne w oparciu o informacje znane o pacjencie, np. po badaniu pacjenta, czy wskazane w dokumentacji medycznej (np. znaki szczególne, tatuaże, numer PESEL, drugie imię pacjenta, datę urodzenia pacjenta), na podstawie których lekarz może w dużym stopniu uprawdopodobnić, że rozmawia z osobą bliską pacjentowi (rozmówca zna szczegóły z życia pacjenta, które raczej nie są znane osobom obcym).

zakres informacji

Po uzyskaniu potwierdzenia, że rozmawiamy z jedną z ww. osób bliskich, można udzielić ww. informacji dot. zdrowia pacjenta, w tym np. że pacjent jest nieprzytomny; trwa operacja; pacjent przebywa na SOR, czy oddziale chirurgicznym itd. Warto wskazać, że dalsze, bardziej szczegółowe informacje mogą zostać udzielone dopiero w placówce po dokładnym zweryfikowaniu tożsamości danej osoby, tzn. po okazaniu dokumentów w postaci dowodu osobistego, prawo jazdy, czy paszportu i upewnieniu się co do statusu osoby bliskiej (np. po złożeniu pisemnego oświadczenia).

W przypadku woli uzyskania dodatkowych informacji przez telefon, warto wskazać, że taka ostrożność wynika z tego, że zasadą jest to, że pacjent ma prawo do zachowania w tajemnicy informacji o jego stanie zdrowia (jest to co do zasady objęte tajemnicą), nadto że przekazanie szczegółowej informacji o stanie zdrowia nieuprawnionej osobie może oznaczać dla lekarza odpowiedzialność zawodową, czy karną.

Powyższe uprawnienie osoby bliskiej do informacji automatycznie wygasa, gdy pacjent odzyska przytomność – wtedy pacjent może upoważnić inne osoby do dostępu do informacji o jego stanie zdrowia lub złożyć oświadczenie, że nie upoważnia nikogo.

„żywotny interes” osoby nieprzytomnej

Dodać trzeba, że w przypadku, gdy dana osoba jest nieprzytomna, także przepisy RODO przewidują – jako jeden z wyjątków – możliwość udzielenia informacji o stanie zdrowia (bez zgody takiej osoby), gdy zachodzi tzw. żywotny interes takiej osoby w udzieleniu informacji innej osobie.
W trakcie rozmowy – z powołaniem się na ww. przesłankę – można pozyskać informacje, które mogą okazać się pomocne w dalszym leczeniu nieprzytomnego pacjenta, a których nie można od pacjenta uzyskać (np. grupa krwi, zażywane leki, uczulenia, poprzednie hospitalizacje, przebyte poważne operacje, choroby przewlekłe) i jednocześnie przekazać podstawowe informacje (np. na jakim oddziale przebywa pacjent, w jakim stanie się znajduje, jakie w najbliższym czasie są wobec niego planowane).

adwokat Karol Kolankiewicz

–——————————————————————–
Karol Kolankiewicz jest adwokatem – członkiem Pomorskiej Izby Adwokackiej w Gdańsku (od 2008r.); specjalizuje się w sprawach związanych z prawem medycznym, prawem karnym i ochroną danych osobowych.

Współautor publikacji „Kodeks Etyki Lekarskiej. Komentarz” (2021), „Prawo medyczne dla lekarzy. Wybrane zagadnienia prawne” (2021) i „Wykonywanie zawodów lekarza i pielęgniarki w Polsce przez medyków z Ukrainy. Poradnik dwujęzyczny” (2022).