Newsy

man-1633667_640.jpg

Każda przychodnia, szpital i praktyka lekarska ma nowe obowiązki przed zawarciem umowy lub przed dopuszczeniem pracownika / innej osoby, która ma mieć bezpośredni kontakt z dzieckiem, w tym pozyskanie określonych oświadczeń od kandydata.
Obowiązki pracodawcy lub innego „organizatora działalności” związanej m.in. z leczeniem, czy świadczeniem porad psychologicznych należy zostały zawarte w art. 21 ustawy z 13.05.2016 r. o przeciwdziałaniu zagrożeniom przestępczością na tle seksualnym i ochronie małoletnich.

uzyskanie informacji z Rejestru Sprawców Przestępstw na Tle Seksualnym

W pierwszej kolejności kierownik przychodni czy lekarz prowadzący własną praktykę ma obowiązek samodzielne pozyskać z Rejestru Sprawców Przestępstw na Tle Seksualnym informacji, czy dane kandydata zostały w nim zamieszczone.

Dotyczy to informacji zamieszczonych w Rejestrze z dostępem ograniczonym oraz w Rejestrze osób, w stosunku do których Państwowa Komisja do spraw przeciwdziałania wykorzystaniu seksualnemu małoletnich poniżej lat 15 wydała postanowienie o wpisie w Rejestrze.

Pozyskanie ww. informacji jest bezpłatne, jednak wymaga uprzedniego założenia odpowiedniego konta na stronie https://rps.ms.gov.pl/pl-PL/Public#/

trzeba odebrać oświadczenia od kandydata

Pozyskanie ww. informacji to nie jest jedyny obowiązek pracodawcy lub innego „organizatora działalności”.

Trzeba odebrać określone oświadczenia od kandydata, który ma mieć bezpośredni kontakt z dzieckiem, tzn.:

1. informację z Krajowego Rejestru Karnego o niekaralności danej osoby:

a. w zakresie przestępstw określonych w rozdziale XIX Kodeksu karnego -> przestępstwa przeciwko życiu i zdrowiu

b. w zakresie przestępstw określonych w rozdziale XXV Kodeksu karnego -> przestępstwa przeciwko wolności seksualnej i obyczajności;

c. w art. 189a Kodeksu karnego (handel ludźmi) i art. 207 Kodeksu karnego (znęcanie się fizycznie lub psychicznie);

d. w ustawie z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii (np. za wytwarzanie, przechowywanie, czy handel środkami odurzającymi);

e. za odpowiadające ww. przestępstwom czyny zabronione określone w przepisach prawa obcego.

 

2. pisemne oświadczenie o państwie lub państwach innych niż Polska, w których ww. osoba zamieszkiwała w ciągu ostatnich 20 lat

3. oświadczenie o państwie obywatelstwa.

Powyższe oświadczenie z pkt. 2 i 3 musi zawierać klauzulę następującej treści: „Jestem świadomy/a odpowiedzialności karnej za złożenie fałszywego oświadczenia”.

 

informacja z rejestru karnego spoza Polski

W przypadku kandydata do pracy, który posiada obywatelstwo innego państwa niż Polska należy poza ww. czynnościami dodatkowo odebrać od takiego kandydata informację z rejestru karnego swojego państwa obywatelstwa.
Chodzi o informację uzyskiwaną do celów działalności zawodowej lub wolontariackiej związanej z kontaktami z dziećmi.

dodatkowe oświadczenie cudzoziemca

W przypadku gdy prawo ww. innego państwa, z którego ma być przedłożona ww. informacja, nie przewiduje jej sporządzenia lub w danym państwie nie prowadzi się rejestru karnego, należy odebrać od osoby dopuszczanej do pracy lub innej działalności na rzecz danej placówki medycznej dodatkowo pisemne oświadczenie o ww. fakcie wraz z oświadczeniem:

a. że nie była prawomocnie skazana w tym państwie za czyny zabronione odpowiadające przestępstwom określonym w rozdziale XIX i XXV Kodeksu karnego [k.k.], w art. 189a i art. 207 k.k. oraz w ustawie z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii

b. że nie wydano wobec niej innego orzeczenia, w którym stwierdzono, iż dopuściła się takich czynów zabronionych;

c. że nie ma obowiązku wynikającego z orzeczenia sądu [innego uprawnionego organu lub ustawy] stosowania się do zakazu zajmowania wszelkich lub określonych stanowisk / wykonywania wszelkich lub określonych zawodów albo działalności, związanych z wychowaniem, edukacją, wypoczynkiem, leczeniem, świadczeniem porad psychologicznych, rozwojem duchowym, uprawianiem sportu lub realizacją innych zainteresowań przez małoletnich, lub z opieką nad nimi.

Powyższe oświadczenie musi zawierać klauzulę następującej treści: „Jestem świadomy/a odpowiedzialności karnej za złożenie fałszywego oświadczenia”.

Dokumenty potwierdzające powyższe informacje dla własnego bezpieczeństwa prawnego warto dołączy się do akt osobowych [w przypadku umowy o pracę] lub do zbioru innych dokumentów [w przypadku podjęcia współpracy w innej formie niż umowa o pracę].

wyjątek – za wyraźną zgodą rodzica

Wykonanie ww. obowiązków nie jest wymagane przed dopuszczeniem do działalności związanej z kontaktem z dzieckiem:

członka rodziny małoletniego [tzn. osoba spokrewniona / osoba niespokrewniona ale pozostająca w faktycznym związku oraz wspólnie zamieszkująca i gospodarująca z rodziną małoletniego];

osoby znanej osobiście rodzicowi albo przedstawicielowi ustawowemu małoletniego;

gdy jest ona wykonywana w stosunku do małoletniego dziecka, którego rodzic albo przedstawiciel ustawowy są dopuszczającymi do działalności.

W sytuacji, o której mowa powyżej, rodzic albo przedstawiciel ustawowy powinien złożyć a pisemne oświadczenie o zgodzie na dopuszczenie ww. osoby do działalności związanej z kontaktem z dzieckiem.

Z punktu widzenia bezpieczeństwa prawnego ww. informację o dopuszczeniu członka rodziny lub osoby znanej osobiście rodzicowi albo przedst. ustawowemu warto odnotować w dokumentacji medycznej dziecka, zaś ww. pisemne oświadczenie rodzica lub przedst.. ustawowego dziecka dołączyć do pozostałej dokumentacji dot. ochrony małoletnich.

adw. Karol Kolankiewicz

 

————————-
Karol Kolankiewicz, adwokat; specjalizuje się w sprawach związanych z prawem medycznym, prawem karnym i ochroną danych osobowych.

Nieprzerwanie do 2009r. prowadzi szkolenia z zakresu prawa medycznego m. in. dla Ośrodka Kształcenia NIL i dla Receptanaprawo.pl 

Współautor publikacji m.in. „Jak bezpiecznie udostępniać dokumentację medyczną” (2024), „Prawo medyczne dla lekarzy. Wybrane zagadnienia” (2021), „Zgoda na leczenie i inne oświadczenia pacjenta. Wzory pism z omówieniem” (2023); Gdy pacjent wzywa do zapłaty – jak się bronić przed roszczeniami? (2024)

 


question-2519654_640.png

Prawidłowe pozyskiwanie oświadczeń woli i innych oświadczeń pacjenta  jest istotne z punktu widzenia bezpieczeństwa prawnego podmiotu udzielającego świadczeń zdrowotnych i osób wykonujących zawody medyczne, w tym lekarzy:

  1. z uwagi na możliwość potwierdzenia prawidłowej realizacji praw pacjenta;
  2. dla celów późniejszych kontroli prowadzonych przez uprawnione organy i instytucje (np. przez Rzecznika Praw Pacjenta, NFZ, czy Ministra Zdrowia);
  3. dla celów dowodowych, w przypadków możliwych późniejszych sporów z pacjentem czy odpowiedzialności prawnej związanej z prowadzeniem działalności leczniczej (sprawy cywilne, odpowiedzialność karna i zawodowa lekarzy i pielęgniarek)
  4. pozwala na potwierdzenie wypełnienia poszczególnych obowiązków prawnych po stronie lekarza, pielęgniarki, czy placówki medycznej.

W toku leczenia mają miejsce zdarzenia nierzadko o dużej dynamice, którym towarzyszy zdenerwowanie, niepokój, a zachowanie autonomii pacjenta wymaga skonkretyzowania przez niego lub jego przedstawiciela ustawowego stanowiska w zakresie postępowania leczniczego i towarzyszących temu okoliczności. Nie są to warunki, w których łatwo jest uzyskać precyzyjnie brzmiące oświadczenie woli pacjenta w konkretnej sprawie. Często pacjent  nie jest w stanie sformułować jasnego i zawierającego wszystkie wymagane elementy oświadczenia woli w danej kwestii.

Z kolei personel medyczny bardziej jest skoncentrowany na zapewnieniu prawidłowego postępowania terapeutycznego niż na pomocy w formułowaniu zdań jakie pacjent powinien zawrzeć w konkretnym oświadczeniu woli. Nie zwalnia to wprawdzie personelu medycznego z obowiązku uzyskania takiego oświadczenia w sytuacjach przewidzianych w przepisach a jednocześnie dokumentowanie faktu i treści oświadczenia woli złożonego przez pacjenta w konkretnej sprawie czynione jest dla celów dowodowych, gdyż stanowi istotny element dowodowy w przypadku ewentualnych postępowań kontrolnych, sądowych, odszkodowawczych itp. Stąd powszechna potrzeba posługiwania się wcześniej przygotowanymi formularzami, które ułatwiają proces dokumentowania procesu leczenia  oraz decyzji pacjenta podejmowanych przed jego rozpoczęciem i w czasie jego trwania, a wywierających skutki nie tylko na przebieg tego leczenia ale i po jego zakończeniu.

Niezwykle ważna jest treść oświadczenia woli pacjenta, czyli to co pacjent chce wyrazić swoim zachowaniem, podpisem bądź w innej formie. Precyzyjne określenie jaką treść zawiera lub powinno zawierać konkretne oświadczenie woli składane przez pacjenta, przysparza wiele trudności, poczynając od technicznych poprzez formalne, aż do interpretacyjnych.

W razie sporu między pacjentem a lekarzem czy placówką medyczną to lekarz czy placówka będzie musiała udowodnić jakiej treści oświadczenie, w jakim celu oraz w jakich okolicznościach zostało złożone.

 

adwokat Karol Kolankiewicz, mgr Anna Karkut

 

——————————————————————–
Karol Kolankiewicz jest adwokatem – członkiem Pomorskiej Izby Adwokackiej w Gdańsku (od 2008r.); specjalizuje się w sprawach związanych z prawem medycznym; autor licznych publikacji z zakresu prawa medycznego.

Współautor „Komentarza do Kodeksu Etyki Lekarskiej” (2021) oraz podręcznika „Prawo medyczne dla lekarzy. Wybrane zagadnienia prawne” (2021)

Anna Karkut – prawnik i menedżer jednostek opieki zdrowotnej, certyfikowany audytor systemu zarządzania jakością. Prowadzi własną działalność doradczą i szkoleniową w zakresie: kontraktowania świadczeń finansowanych ze środków publicznych oraz zasad realizacji i rozliczania umów z NFZ, praw pacjenta, ochrony danych osobowych, zarządzania jakością w opiece zdrowotnej.  Świadczy usługi w zakresie zarządzania na rzecz dużych podmiotów leczniczych.

Współautorka podręcznika „Prawo medyczne dla lekarzy. Wybrane zagadnienia” (Wolters Kluwer Polska, 2021).


attention-303861_640.png

W dniu 30 kwietnia 2020r. wchodzi w życie rozporządzenie Ministra Zdrowia w sprawie standardów w zakresie ograniczeń przy udzielaniu świadczeń opieki zdrowotnej przez osoby wykonujące zawód medyczny mające bezpośredni kontakt z pacjentami z podejrzeniem lub zakażeniem wirusem (tekst: http://dziennikustaw.gov.pl/D2020000077501.pdf).

Tym samym wprowadzona została w zasadzie niczym niegraniczona możliwość wprowadzenia przez kierowników podmiotów placówek walczących z COVID-19 (wskazanych w wykazie dyrektora oddziału wojewódzkiego NFZ) zakazu pracy medyków w innych miejscach. Zakaz może objąć lekarzy, pielęgniarki, fizjoterapeutów, czy ratowników medycznych.

Poprzednio dokonana analiza tekstu rozporządzenia (wówczas w fazie projektu) w artykule z dnia 22 kwietnia 2020r. pozostaje aktualna (https://www.ispoz.pl/2020/04/22/niechlujne-i-krzywdzace-standardy-w-zakresie-ograniczen-pracy-medykow/). Rozwiązania zawarte w ww. rozporządzeniu stanowią rażące naruszenie konstytucyjnej zasady swobody działalności gospodarczej, nadto wydane
z przekroczeniem zakresu umocowania Ministra Zdrowia do wydania aktu wykonawczego.

niekonstytucyjne ograniczenia swobody działalności gospodarczej

Zgodnie z treścią art. 22 Konstytucji RP „ograniczenie wolności działalności gospodarczej jest dopuszczalne tylko w drodze ustawy […]”. Analizowane rozporządzenie dokonuje istotnej ingerencji w działalność gospodarczą, tj. lekarzy i innych pracowników wykonujących swój zawód w formie praktyki zawodowej oraz wobec „zwykłych” podmiotów leczniczych (tzn. nie wpisanych do ww. wykazu jako podmioty „walczące” z COVID-19).

Co bardzo ważne, ograniczenie swobody prowadzenia działalności gospodarczej nastąpiło nie na mocy ustawy – a jedynie na podstawie rozporządzenia Ministra Zdrowia, który zdecydował, że po zamieszczeniu ww. wykazie kierownika podmiotu walczącego z COVID-19, określone podmioty gospodarcze muszą się do zakazu pracy zastosować.
Przypomnieć trzeba, że ograniczenia wolności działalności gospodarczej może być także przyjęte jedynie w czasie stanu klęski żywiołowej (a ten nie został jak dotąd ogłoszony) i tylko w formie ustawy. Tak w sposób niebudzący wątpliwości stanowi art. 233 ust. 3 Konstytucji RP.

przekroczenie umocowania

Przypomnieć trzeba, że powyższe rozporządzenie zostało wydane na podstawie art. 7d ustawy z dnia 2 marca 2020 r o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19.

Przepis ten upoważnił Ministra Zdrowia do określenia standardów w zakresie ograniczeń pracy przez osoby wykonujące zawód medyczny (mające bezpośredni kontakt z pacjentami z podejrzeniem lub zakażeniem wirusem SARS-CoV-2) przy udzielaniu świadczeń opieki zdrowotnej pacjentom innym niż z podejrzeniem lub zakażeniem ww. wirusem. Minister miał obowiązek uwzględnić potrzebę zapobiegania i zwalczania zakażeń COVID-19, jednak obowiązkowi temu nie podołał.

W tym zakresie np. w razie późniejszego sporu sąd powszechny może uznać, że Rozporządzenie Ministra Zdrowia zostało wydane w sprzeczności z zapisami art. 178 ust. 1 Konstytucji RP. W takiej sytuacji sąd powszechny ma możliwość niezastosowania w takiej sytuacji przepisu aktu wykonawczego, który pozostaje w sprzeczności z delegacją ustawową (tu: przekracza jej zakres).

możliwe skutki 

Prawdopodobne jest zatem, że w razie późniejszego sporu, sąd powszechny może uznać, że ww. rozporządzenie Ministra Zdrowia zostało wydane w sprzeczności z umocowaniem z ustawy. W konsekwencji sąd powszechny na podstawie art. 178 ust. 1 Konstytucji RP ma możliwość niezastosowania przepisu aktu wykonawczego, który pozostaje w sprzeczności z delegacją ustawową (tu: przekracza jej zakres).

Zmiany – jeżeli będą powszechnie stosowane – dotkną pośrednio wszystkich innych pacjentów niż z podejrzeniem lub zakażeniem wirusem SARS-CoV-2. Na skutek takiego zakazu jest wielce prawdopodobne, że w mniejszych ośrodkach, mniejszych szpitalach, czy przychodniach, po prostu zabraknie lekarzy, czy pielęgniarek w podmiotach „zwykłych” i do tego na czas bliżej nieokreślony. Negatywne skutki tak opracowanej regulacji z punktu widzenia tej znacznej pacjentów są trudne do przewidzenia.

Nie jest wykluczone późniejsze zgłoszenie roszczeń finansowych przez pacjentów do Ministra Zdrowia, że na skutek jego bezprawnego działania doszło do szkody po strony pacjenta, który doznał uszczerbku na zdrowiu na skutek braku opieki lekarskiej, czy znacznie dłuższego oczekiwania na jej udzielenie.

możliwe działania

Każdy poddany omawianemu reżimowi zakazu pracy musi podjąć decyzję samodzielnie.

Jedną z możliwych reakcji na postawione ograniczenia w swobodzie wykonywania zawodu – poza niezastosowaniem się do zakazów (co zapewne rodzić będzie daleko idące konsekwencje w zakresie możliwości dalszej pracy w danym podmiocie leczniczym) może być potwierdzenie przyjęcia informacji o zakazie z jednoczesnym złożeniem przez medyka oświadczenia – skierowanym zarówno do „podmiotu walczącego” z COVID-19, jak i do Ministra Zdrowia – że nie wyklucza się dochodzenia roszczeń odszkodowawczych w późniejszym czasie.

Należy mieć świadomość, że zwłoka w dochodzeniu roszczeń wynikać może z ograniczeń w zakresie organizacji pracy sądów w czasie stanu epidemii, jak również specyfiki pracy personelu medycznego w okresie epidemii.

Identyczne zachowanie – złożenie oświadczenia do Ministra Zdrowia – powinny rozważyć „zwykłe” podmioty, które utracą możliwość udzielania świadczeń na skutek braku personelu medycznego.

Autorzy rekomendują zastosowanie wzoru oświadczenia załączonego do niniejszej opinii

> do pobrania poniżej

ISPOZ niedopuszczalne ograniczenie działalności gospodarczej w drodze rozporządzenia

 

Krzysztof Izdebski     Karol Kolankiewicz
adwokat           adwokat

———-

Karol Kolankiewicz jest adwokatem – członkiem Pomorskiej Izby Adwokackiej w Gdańsku; współzałożyciel Instytutu; od 2008 roku nieprzerwanie świadczy pomoc prawną dla Okręgowej Izby Lekarskiej w Gdańsku; świadczy także usługi doradztwa prawnego dla podmiotów leczniczych; specjalizuje się w sprawach związanych z prawem medycznym i ochroną danych osobowych, jak również w sprawach karnych, odszkodowawczych oraz związanych z ochroną dóbr osobistych; prowadzi szkolenia z zakresu prawa medycznego, karnego oraz z zakresu ochrony danych medycznych; autor licznych publikacji z zakresu prawa medycznego m.in. dla Pomorskiego Magazynu Lekarskiego, Wydawnictwa Wolters Kluwer Polska, czy Wydawnictwa Wiedza i Praktyka.

Krzysztof Izdebski jest adwokatem – członkiem Okręgowej Izby Adwokackiej w Toruniu; absolwent Wydziału Prawa i Administracji UMK w Toruniu; współzałożyciel Instytutu; specjalizuje się w tematyce związanej z prawem medycznym; od 2010r. – Rzecznik Praw Lekarza przy Kujawsko-Pomorskiej Okręgowej Izbie Lekarskiej w Toruniu, gdzie zajmuje się poradnictwem prawnym, skierowanym do lekarzy; prowadzi wykłady z zakresu prawa medycznego, skierowane do lekarzy, lekarzy stażystów oraz szkolenia dla sędziów okręgowego sądu lekarskiego z zakresu procedury stosowanej w postępowaniu przed sądami lekarskimi; autor licznych publikacji z zakresu prawa medycznego m.in. dla Medical Tribune, Manager ZOZ, Meritum, Wydawnictwa Po Dyplomie


prescription-4545598_640.jpg

W dniu 14 kwietnia 2020r. opublikowano nowe rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 6 kwietnia 2020 r. w sprawie rodzajów, zakresu i wzorów dokumentacji medycznej oraz sposobu jej przetwarzania. Zastępuje ono dotychczasowe rozporządzenie z 9 listopada 2015r. i wprowadza liczne zmiany w tym obszarze.

dokumentacja elektroniczna, ale…

Podstawowym założeniem projektodawców było położenie większego nacisku na prowadzenie dokumentacji medycznej w formie elektronicznej. W związku z wejściem w życie nowego rozporządzenia wszystkie podmioty wykonujące działalność leczniczą powinny wdrożyć dokumentację medyczną w formie elektronicznej, ale z szerokimi wyjątkami:
a) gdy rozporządzenie przewiduje formę papierową (np. książeczka zdrowia dziecka, karta przebiegu ciąży) lub
b) gdy warunki organizacyjno-techniczne uniemożliwiają prowadzenie dokumentacji w postaci elektronicznej (np. brak narzędzi informatycznych służących do jej prowadzenia).


IMG_0505_pp.jpg

Z dniem 16 kwietnia 2020r. do odwołania wszedł w życie obowiązek zakrywania ust i nosa poza miejscem zamieszkania. Zakrywanie może się odbywać zarówno przy pomocy maski, maseczki, jak i odzieży. Rozporządzenie nie wprowadza żadnych minimalnych wymogów ochronnych dla takich przedmiotów.

kogo dotyczy 

Obowiązek ten dotyczy w szczególności zakładów pracy oraz budynków użyteczności publicznej przeznaczonych na potrzeby opieki zdrowotnej (§18 ust. 1 pkt 2 rozporządzenia). Dotyczy on zatem zarówno pacjentów, osób trzecich przebywających w podmiotach leczniczych i praktykach zawodowych, jak i członków personelu medycznego i pomocniczego.

Wyłączeniu od takiego obowiązku podlegają jedynie osoby, które nie prowadzą bezpośredniej obsługi interesantów, klientów lub pacjentów (np. pracownicy biurowi podmiotów leczniczych, personel sprzątający).

wyłączenia  

Rozporządzenie wskazuje również na pewne kategorie osób (pracowników, pacjentów lub osób trzecich), które nie muszą zakrywać twarzy w budynkach przeznaczonych dla potrzeb opieki zdrowotnej, w szczególności:
• dzieci do ukończenia 4. roku życia;
• osób, które nie mogą zakrywać ust lub nosa z powodu stanu zdrowia, całościowych zaburzeń rozwoju, niepełnosprawności intelektualnej w stopniu umiarkowanym albo głębokim lub niesamodzielności.

Podstawa prawna:
Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 15 kwietnia 2020 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie ustanowienia określonych ograniczeń, nakazów i zakazów w związku z wystąpieniem stanu epidemii (Dz.U. z 2020r., poz. 673)
Stan prawny na dzień 16 kwietnia 2020r.

Damian Konieczny

adwokat 

————————-

adwokat, od 2009r. świadczy pomoc prawną dla Okręgowej Izby Lekarskiej w Gdańsku; lider Instytutu – Specjaliści Prawa Ochrony Zdrowia; od 2011r. wykładowca z zakresu prawa medycznego, z zakresu ochrony danych i prawa farmaceutycznego; specjalizuje się w sprawach związanych z prawem medycznym, ochroną danych osobowych oraz prawem karnym; autor kilkudziesięciu publikacji z zakresu prawa medycznego i prawa ochrony zdrowia; od 2018r. pełni funkcję Inspektora Ochrony Danych w podmiocie leczniczym i w pomorskim samorządzie lekarskim; 


ISPOZ 2017. Wszystkie prawa zastrzeżone.