Zgodnie z ustawą z dnia 12 kwietnia 2019 r. o opiece zdrowotnej nad uczniami nauczyciele będą uprawnieni do podawania leków uczniom przewlekle chorym lub niepełnosprawnym. Projekt ustawy znacząco różnił się od przyjętej przez sejm wersji ostatecznej – w wyniku długich dyskusji obowiązki nauczycieli uległy bowiem znacznemu ograniczeniu w stosunku do wersji pierwotnej.
Zintegrowana opieka zdrowotna
W swoich założeniach nowa regulacja ma wprowadzać model zintegrowanej opieki zdrowotnej nad uczniami – zakłada ona współpracę lekarza dentysty, zespołu podstawowej opieki zdrowotnej, pielęgniarki środowiska nauczania i wychowania oraz higienistki szkolnej, rodziców oraz pełnoletnich uczniów. Współpraca ta ma być koordynowana przez pielęgniarkę lub higienistkę (art. 13 w zw. z art. 3 ust. 1-3 i art. 14 ust. 2 ustawy).
Uczniowie przewlekle chorzy i niepełnosprawni
Opiekę nad uczniami przewlekle chorymi lub niepełnoprawnymi reguluje rozdział 4 ustawy – zgodnie z art. 20 opieka ta ma być realizowana przez pielęgniarkę środowiska nauczania i wychowania oraz higienistkę szkolną. Jednocześnie po raz kolejny wskazano, że zapewnienie właściwej opieki nad tymi uczniami należy do pielęgniarki środowiskowej nauczania i wychowania albo higienistki szkolnej, współpracującej w tym zakresie z lekarzem podstawowej opieki zdrowotnej, rodzicami, pełnoletnimi uczniami, przy czym w odniesieniu do tych uczniów przewlekle chorych i niepełnosprawnych dodano w art. 21 obowiązek współpracy z dyrektorem i pracownikami szkoły. Współpraca powyższa ma polegać na określeniu sposobu opieki nad uczniem, który ma być dostosowany do jego stanu zdrowia, w sytuacji konieczności podawania mu leków oraz wykonywania innych czynności podczas pobytu ucznia w szkole.
Podawanie leków przez pracowników szkoły
W art. 21 ust. 3 przewidziano natomiast regulację, zgodnie z którą podawanie leków lub wykonywanie innych czynności podczas pobytu ucznia w szkole może być realizowane przez pracowników szkoły. Podkreślić trzeba, że ustawodawca nie zawęził tej grupy do „nauczycieli”, wskazując, że czynności te mogą wykonywać „pracownicy szkoły” – może być zatem tak, że w konkretnych przypadkach będzie to dotyczyło nie tylko nauczycieli, ale też np. pracowników biurowych.
Najważniejszą kwestią wynikającą z przepisu art. 22 ust. 3 ustawy jest fakt, że podawanie leków lub wykonywanie innych czynności przez pracownika szkoły wymaga pisemnej zgody tego pracownika. Ma to zapewnić (przynajmniej w teorii) swobodę w podjęciu takiej decyzji.
Wskazać jednak należy na kilka problemów wynikających z powyższej regulacji, oraz ze sposobu wprowadzania jej w życie. Przepis art. 22 ust. 4 przewiduje uprawnienie Ministra Zdrowia do wydania, w drodze obwieszczenia, zaleceń dotyczących postępowania dotyczącego opieki nad uczniami przewlekle chorymi lub niepełnosprawnymi w szkole, opracowanych przez odpowiednie stowarzyszenia lub towarzystwa naukowe. Na chwilę obecną brak jest jakichkolwiek informacji, aby takie obwieszczenie miało w najbliższym czasie zostać ogłoszone.
Dodatkowo, zgodnie z art. 22 dyrektor szkoły ma zapewnić swoim pracownikom szkolenia lub inne formy zdobycia wiedzy na temat sposobu postępowania wobec uczniów przewlekle chorych lub niepełnosprawnych, odpowiednio do ich potrzeb zdrowotnych.
Do końca wakacji zostało kilka tygodni, ustawa natomiast wchodzi w życie z dniem 12 września 2019 roku. Ciężko jest sobie wyobrazić, aby w tym czasie możliwe było zidentyfikowanie potrzeb uczniów oraz przeszkolenie pracowników szkoły w sposób, który pozwoli im nabyć chociażby minimalną wiedzę konieczną do bezpiecznego podawania leków (lub wykonywania innych niezbędnych czynności). Jednocześnie ustawodawca nie odpowiada na pytania dotyczące odpowiedzialności za ewentualne szkody na zdrowiu dzieci – zapewne będą to przypadki marginalne, jednakże w konstrukcji, w której tak wiele osób współpracuje i podejmuje „zintegrowane” czynności (pielęgniarka, higienistka, lekarz podstawowej opieki zdrowotnej, dyrektor, pracownicy, rodzice i pełnoletni uczniowie) ustalenie osób odpowiedzialnych za tę szkodę może być utrudnione lub też całkowicie niemożliwe.