Z dniem 30 września 2025 r. weszła w życie nowelizacja ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy, która ograniczyła prawa obywateli Ukrainy nie posiadających ubezpieczenia zdrowotnego do bezpłatnych świadczeń opieki zdrowotnej.
osoby dorosłe.
W wyniku zmian obywatele Ukrainy utracili prawo do bezpłatnego:
- leczenia uzdrowiskowego i rehabilitacji uzdrowiskowej;
- podania produktów leczniczych w ramach programów polityki zdrowotnej;
- świadczeń w ramach programów zdrowotnych;
- rehabilitacji leczniczej;
- leczenia stomatologicznego;
- programów lekowych;
- ratunkowego dostępu do technologii lekowych;
- świadczeń opieki zdrowotnej polegających na przeszczepianiu lub zastosowaniu u ludzi komórek, w tym komórek krwiotwórczych szpiku, krwi obwodowej oraz krwi pępowinowej, tkanek i narządów pochodzących od żywego dawcy lub ze zwłok,
- zabiegów endoprotezoplastyki i usunięcia zaćmy;
- leków, środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego oraz wyrobów medycznych dostępnych w aptece na receptę, objętych refundacją;
- zaopatrzenia w wyroby medyczne, na zlecenie osoby uprawnionej oraz ich naprawy.
W celu weryfikacji takich pacjentów w systemie e-WUŚ wprowadzono dodatkowy status „UKR-DOROSŁY”.
Zachowane zostało prawo takich pacjentów m.in. do:
- leczenia szpitalnego (z ograniczeniami wskazanymi powyżej,
- opieki psychiatrycznej i leczenia uzależnień,
- świadczeń pielęgnacyjnych i opiekuńczych w ramach opieki długoterminowej,
- podstawowej opieki zdrowotnej,
- ambulatoryjnej opieki specjalistycznej,
- opieki paliatywnej i hospicyjnej.
Osobom z takim statusem należy wystawiać recepty na leki i zlecenia na wyroby medyczne o charakterze pełnopłatnym.
Jednocześnie OIL w Gdańsku zwróciła się do NFZ o sprecyzowanie, czy wyłączenie możliwości refundacji dotyczy również leków, które przysługują także osobom nieubezpieczonym (np. osobom z zaburzeniami psychicznymi). Do momentu zajęcia w tym przedmiocie stanowiska przez NFZ nie zalecamy wystawiania żadnych recept refundowanych na rzecz osób ze statusem „UKR-DOROSŁY”.
dzieci
Zdecydowanie mniejsze ograniczenia dotknęły osoby, które nie ukończyły 18. roku życia. Nie mogą one bowiem korzystać jedynie z:
- leczenia uzdrowiskowego i rehabilitacji uzdrowiskowej;
- podania produktów leczniczych w ramach programów polityki zdrowotnej.
W celu weryfikacji takich pacjentów w systemie e-WUŚ wprowadzono dodatkowy status „UKR-DZIECKO”.
Osoby nieletnie zachowują takie samo prawo dostępu do świadczeń również po osiągnięciu 18. roku życia, jeżeli stanowi to kontynuację rozpoczętego wcześniej leczenia.
osoby ubezpieczone
Obywatele Ukrainy posiadający tytuł do ubezpieczenia zdrowotnego (obowiązkowego lub dobrowolnego) będą nadal korzystać ze świadczeń – tak jak wszyscy inni ubezpieczeni.
Uprawnienia wynikające z ubezpieczenia nie są bowiem uzależnione od posiadanego obywatelstwa.
Nowe ograniczenia dotyczą zatem w zasadzie wyłącznie osób niepracujących lub nie zgłoszonych do ubezpieczenia jako członkowie rodziny osoby ubezpieczonej.
przepisy przejściowe
Nowych zasad dostępu do świadczeń nie stosuje się do świadczeń opieki zdrowotnej, których udzielanie obywatelom Ukrainy rozpoczęło się przed dniem 30 września 2025 r., aż do zakończenia ich udzielania.
adw. Damian Konieczny
Podstawa prawna
Ustawa z dnia 12 września 2025 r. o zmianie niektórych ustaw w celu weryfikacji prawa do świadczeń na rzecz rodziny dla cudzoziemców oraz o warunkach pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa
