Prawidłowe pozyskiwanie oświadczeń woli i innych oświadczeń pacjenta  jest istotne z punktu widzenia bezpieczeństwa prawnego podmiotu udzielającego świadczeń zdrowotnych i osób wykonujących zawody medyczne, w tym lekarzy:

1. z uwagi na możliwość potwierdzenia prawidłowej realizacji praw pacjenta;
2. dla celów późniejszych kontroli prowadzonych przez uprawnione organy i instytucje (np. przez Rzecznika Praw Pacjenta, NFZ, czy Ministra Zdrowia);
3. dla celów dowodowych, w przypadków możliwych późniejszych sporów z pacjentem czy odpowiedzialności prawnej związanej z prowadzeniem działalności leczniczej (sprawy cywilne, odpowiedzialność karna i zawodowa lekarzy i pielęgniarek)
4. pozwala na potwierdzenie wypełnienia poszczególnych obowiązków prawnych po stronie lekarza, pielęgniarki, czy placówki medycznej.

W toku leczenia mają miejsce zdarzenia nierzadko o dużej dynamice, którym towarzyszy zdenerwowanie, niepokój, a zachowanie autonomii pacjenta wymaga skonkretyzowania przez niego lub jego przedstawiciela ustawowego stanowiska w zakresie postępowania leczniczego i towarzyszących temu okoliczności. Nie są to warunki, w których łatwo jest uzyskać precyzyjnie brzmiące oświadczenie woli pacjenta w konkretnej sprawie. Często pacjent  nie jest w stanie sformułować jasnego i zawierającego wszystkie wymagane elementy oświadczenia woli w danej kwestii.

Z kolei personel medyczny bardziej jest skoncentrowany na zapewnieniu prawidłowego postępowania terapeutycznego niż na pomocy w formułowaniu zdań jakie pacjent powinien zawrzeć w konkretnym oświadczeniu woli. Nie zwalnia to wprawdzie personelu medycznego z obowiązku uzyskania takiego oświadczenia w sytuacjach przewidzianych w przepisach a jednocześnie dokumentowanie faktu i treści oświadczenia woli złożonego przez pacjenta w konkretnej sprawie czynione jest dla celów dowodowych, gdyż stanowi istotny element dowodowy w przypadku ewentualnych postępowań kontrolnych, sądowych, odszkodowawczych itp. Stąd powszechna potrzeba posługiwania się wcześniej przygotowanymi formularzami, które ułatwiają proces dokumentowania procesu leczenia  oraz decyzji pacjenta podejmowanych przed jego rozpoczęciem i w czasie jego trwania, a wywierających skutki nie tylko na przebieg tego leczenia ale i po jego zakończeniu.

Niezwykle ważna jest treść oświadczenia woli pacjenta, czyli to co pacjent chce wyrazić swoim zachowaniem, podpisem bądź w innej formie. Precyzyjne określenie jaką treść zawiera lub powinno zawierać konkretne oświadczenie woli składane przez pacjenta, przysparza wiele trudności, poczynając od technicznych poprzez formalne, aż do interpretacyjnych.

W razie sporu między pacjentem a lekarzem czy placówką medyczną to lekarz czy placówka będzie musiała udowodnić jakiej treści oświadczenie, w jakim celu oraz w jakich okolicznościach zostało złożone.

adwokat Karol Kolankiewicz, mgr Anna Karkut

–——————————————————————–
Karol Kolankiewicz jest adwokatem – członkiem Pomorskiej Izby Adwokackiej w Gdańsku (od 2008r.); specjalizuje się w sprawach związanych z prawem medycznym; autor licznych publikacji z zakresu prawa medycznego.

Współautor „Komentarza do Kodeksu Etyki Lekarskiej” (2021) oraz podręcznika „Prawo medyczne dla lekarzy. Wybrane zagadnienia prawne” (2021)

Anna Karkut – prawnik i menedżer jednostek opieki zdrowotnej, certyfikowany audytor systemu zarządzania jakością. Prowadzi własną działalność doradczą i szkoleniową w zakresie: kontraktowania świadczeń finansowanych ze środków publicznych oraz zasad realizacji i rozliczania umów z NFZ, praw pacjenta, ochrony danych osobowych, zarządzania jakością w opiece zdrowotnej.  Świadczy usługi w zakresie zarządzania na rzecz dużych podmiotów leczniczych.

Współautorka podręcznika „Prawo medyczne dla lekarzy. Wybrane zagadnienia” (Wolters Kluwer Polska, 2021).